همه ماکارونی دوست داریم، اما کمتر کسی می‌داند راز خوشمزه‌ترین بشقاب‌های ماکارونی در چیست. جالب است بدانید همان غذایی که به‌نظر ساده می‌آید، می‌تواند با یک اشتباه کوچک به کابوس آشپزی تبدیل شود؛ کافی است آب را کمی زودتر بجوشانید، ماکارونی را با آب سرد بشویید یا زمان پخت را نادیده بگیرید تا حاصل کار چیزی باشد که هیچ شباهتی به یک غذای لذیذ ندارد.
در این مقاله از بلاگ زر ماکارون قرار است پرده از اشتباهات پخت ماکارونی برداریم؛ اشتباهاتی که شاید بارها تکرار کرده‌اید بدون آنکه دلیل علمی پشت آنها را بدانید. از «دلیل چسبیدن ماکارونی به هم» گرفته تا «علت خمیر شدن ماکارونی» و حتی راز جلوگیری از «شفته شدن ماکارونی». اگر می‌خواهید هر بار ماکارونی شما خوش‌طعم، دانه‌دانه و حرفه‌ای باشد، این راهنما از اشتباهات رایج در پخت ماکارونی دقیقاً همان چیزی است که باید بخوانید.
اصول پخت ماکارونی از نگاه ایتالیایی‌ها ( اشتباهاتی که از نظر آنها فاجعه است)
چند مورد از اشتباهات پخت ماکارونی که کار میگیریم و از نظر ایتالیایی‌ها باعث می‌شود طعم ماکارونی از دست برود.
ماکارونی باید آل‌دنته باشد
در آشپزی ایتالیایی، ماکارونی یا اسپاگتی هرگز نباید له یا بیش از حد نرم شود. اصطلاح «آل‌دنته» یعنی پاستا کمی سفتی در مرکز خود داشته باشد. این حالت هم از نظر بافت خوشایندتر است و هم باعث می‌شود بدن نشاسته را آرام‌تر هضم کند و احساس سبکی بیشتری داشته باشید. یک آزمایش ساده: کافی است یک رشته ماکارونی را قبل از آبکش‌کردن گاز بزنید؛ اگر هنوز در مرکز آن کمی سفتی وجود داشت، یعنی زمان پخت درست است. از دید ایتالیایی‌ها، پاستای بیش‌ازحد نرم یا «خمیر شده» از بزرگ‌ترین اشتباهات پخت ماکارونی است.
برای پخت انواع پاستا فرمی، رعایت زمان دقیق پخت حتی مهم‌تر است. این نوع پاستاها معمولاً در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی عرضه می‌شوند و بسته به نوع آنها، ممکن است زمان پخت متفاوتی نیاز داشته باشند. بنابراین، بهتر است همیشه دستورالعمل‌های پخت روی بسته‌بندی را دنبال کنید تا از آل‌دنته بودن پاستا مطمئن شوید.
ماکارونی و سس باید با هم ترکیب و پخته شوند
برخلاف بسیاری از ما که سس را جدا درست کرده و در پایان روی ماکارونی می‌ریزیم که از اشتباهات پخت ماکارونی است، ایتالیایی‌ها معتقدند سس و ماکارونی باید چند دقیقه نهایی کنار هم روی حرارت بمانند. این کار باعث می‌شود نشاسته ماکارونی با سس ترکیب شود و طعم‌ها کاملاً جذب رشته‌ها شوند. به همین دلیل است که وقتی در یک رستوران ایتالیایی پاستا سفارش می‌دهید، سس و ماکارونی یکدست به نظر می‌رسند، نه جدا از هم. به طور مثال اسپاگتی بولونز در ایتالیا هرگز یک کاسه سس جداگانه روی رشته‌های ساده نیست، بلکه یک ترکیب منسجم و غلیظ است.
در ادامه پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به دستور پخت ویژه «طرز تهیه اسپاگتی با سس گوشت (سس بلونز)» داشته باشید.
ریختن روغن در آب جوش ممنوع است
خیلی‌ها برای جلوگیری از چسبیدن ماکارونی به هم، داخل قابلمه روغن می‌ریزند. اما از نگاه ایتالیایی‌ها، این کار یکی از جدی‌ترین اشتباهات پخت ماکارونی است. دلیلش ساده است: لایه‌ای از روغن روی ماکارونی می‌نشیند و اجازه نمی‌دهد سس به آن بچسبد. نتیجه؟ سس روی ظرف می‌ماند و طعم واقعی ماکارونی از بین می‌رود. راه درست این است که فقط مقدار کافی آب و نمک استفاده کنید و بعد از آبکش‌کردن، ماکارونی را سریع با سس ترکیب کنید.
شستن ماکارونی با آب سرد فاجعه است
یکی از رایج‌ترین کارهایی که در آشپزی ایرانی می‌بینیم، شستن ماکارونی با آب سرد بعد از آبکش است. ایتالیایی‌ها این کار را یک خطای بزرگ می‌دانند. چرا؟ چون شست‌وشو تمام نشاسته سطحی ماکارونی را از بین می‌برد، در حالی که همین نشاسته است که باعث می‌شود سس بهتر به رشته‌ها بچسبد. تنها استثنا، سالاد ماکارونی است که در آن به سرد شدن و جدا ماندن رشته‌ها نیاز داریم. بنابراین اگر قصد سرو ماکارونی گرم دارید، هرگز آن را زیر آب نگیرید زیرا از اشتباهات پخت ماکارونی است. اما برای اینکه ماکارونی بهم نچسبد چه کنیم؟ اگر بلافاصله نمی‌خواهید سس اضافه کنید، مقدار کمی روغن زیتون یا کره روی ماکارونی بریزید و هم بزنید تا از چسبیدن جلوگیری کند.
نمک باید به اندازه کافی باشد
در فرهنگ آشپزی ایتالیا جمله‌ای معروف وجود دارد: «آب ماکارونی باید مثل دریا شور باشد.» علت این توصیه آن است که نمک تنها فرصتی است که دارید تا طعم واقعی به خود ماکارونی بدهید، چون بعد از آبکش دیگر نمی‌توان کم‌نمکی را جبران کرد. طبق استاندارد ایتالیایی‌ها، برای هر ۱۰۰ گرم ماکارونی حدود یک لیتر آب و ۱۰ گرم نمک نیاز است. این میزان شاید برای ما زیاد به نظر برسد، اما نتیجه آن ماکارونی‌ای خوش‌طعم و کامل است، حتی پیش از اضافه‌کردن سس. اما چون ممکن است با ذائقه ایرانی‌ها سازگار نباشد، بهتر است از مقدار مناسب نمک استفاده شود.
استفاده از آب ماکارونی در سس
آبی که ماکارونی در آن جوشیده، سرشار از نشاسته است و به آن «طلای مایع» می‌گویند. ایتالیایی‌ها همیشه بخشی از این آب را کنار می‌گذارند و در حین پخت سس به آن اضافه می‌کنند. این ترفند ساده باعث می‌شود سس غلیظ‌تر، یکدست‌تر و چسبنده‌تر شود. به طور مثال، اگر در حال درست‌کردن سس پستو هستید، کافی است نصف ملاقه از آب ماکارونی را داخل سس بریزید؛ نتیجه یک سس کرمی و عالی خواهد بود که رشته‌ها را به زیبایی می‌پوشاند. بنابراین دور ریختن آب ماکارونی هم می‌تواند از اشتباهات پخت ماکارونی باشد.
همین روش در پخت پاستا فتوچینی نیز کاربرد دارد. برای این نوع پاستا، که به دلیل عرض بیشتر خود سس‌ها را بهتر جذب می‌کند، استفاده از «طلای مایع» کمک می‌کند تا سس به خوبی به رشته‌های فتوچینی بچسبد و بافتی کرمی و یکدست به دست آید.
انتخاب نوع درست ماکارونی برای هر سس
در ایتالیا، انتخاب نوع ماکارونی با نوع سس ارتباط مستقیم دارد. برای سس‌های سبک و روغنی مثل آلیو اولیو، رشته‌های بلند مانند اسپاگتی یا لینگوئینی مناسب‌اند. اما برای سس‌های سنگین‌تر مثل راگو یا بولونز، پاستاهای لوله‌ای مانند پنه یا ریگاتونی استفاده می‌شوند تا سس در حفره‌های ماکارونی گیر کند. اگر کسی تمام سس‌ها را روی یک نوع ماکارونی مثل اسپاگتی بریزد، ایتالیایی‌ها آن را یک بی‌احترامی به غذا می‌دانند. دلیل این دقت ساده است: هماهنگی شکل پاستا و غلظت سس طعم نهایی را چند برابر می‌کند.
نگاهی بیندازید به: رازهای خوشمزه ترین پاستا از زبان سرآشپزها
تفاوت پخت ماکارونی در ایران و ایتالیا
روشی که ایرانی‌ها عادت به پخت ماکارونی دارند، تفاوت‌های زیادی با روش‌های پخت در ایتالیا و حتی دیگر کشورها دارد. این تفاوت‌های ساده اما مهم را در ادامه توضیح داده‌ایم:
دم کردن ماکارونی در ایران
در ایران، بسیاری از خانواده‌ها بعد از آبکش کردن ماکارونی، آن را به سبک برنج دم می‌کنند. این روش باعث می‌شود ماکارونی نرم و حتی شفته شود تا شبیه برنجی دم‌کشیده باشد. از نگاه ما ایرانی‌ها، این کار غذا را کامل‌تر و خوشمزه‌تر می‌کند، چون به بافتی نرم و یکنواخت می‌رسیم. اما مشکل اینجاست که دم کردن بیش از حد باعث از بین رفتن بافت اصلی ماکارونی و آزاد شدن بیش از حد نشاسته آن می‌شود که برای سلامتی و تناسب اندام نیز مضر است.
در مقابل، همانطور که گفتیم، ایتالیایی‌ها ماکارونی را تنها تا حد آل‌دنته می‌پزند؛ یعنی زمانی که هنوز کمی سفتی در مرکز رشته باقی مانده است. این روش هم بافت و طعم ماکارونی کمک می‌کند، بلکه از نظر سلامتی هم بهتر است؛ چون جذب نشاسته کندتر اتفاق می‌افتد و سطح انرژی بدن یکنواخت‌تر می‌ماند. آل‌دنته بودن ماکارونی یکی از اصول طلایی آشپزی ایتالیایی است.
آبکش کردن ماکارونی جداگانه
یکی از رایج‌ترین روش‌های ما ایرانی‌ها، آبکش کردن ماکارونی و سپس ریختن آن در دیس و اضافه کردن سس روی آن است. این کار ساده و سریع است، اما باعث می‌شود سس فقط سطحی روی ماکارونی قرار بگیرد. در نتیجه، هر قاشق غذا ترکیبی از ماکارونی بی‌مزه و سس جداگانه است که با هم درگیر نشده‌اند.
اما در ایتالیا ماکارونی بعد از پخت مستقیم وارد تابه سس می‌شود و یکی دو دقیقه دیگر با هم می‌جوشند یا تفت داده می‌شوند. همین مرحله کوتاه باعث می‌شود نشاسته ماکارونی با سس ترکیب شود و یک بافت یکدست و طعمی هماهنگ به وجود بیاید. در واقع، آنچه ایتالیایی‌ها سرو می‌کنند یک غذای کامل است، نه فقط ماکارونی و سس کنار هم.
در پخت پاستا هفت غله زر ماکارون باید بیشتر حواستان باشد که زمان پخت دقیق را رعایت کنید. این پاستا به دلیل ترکیب غلات مختلف خود، زمان پخت خاصی دارد که اگر درست رعایت نشود، بافت پاستا ممکن است تغییر کند و سس نتواند به‌خوبی به رشته‌ها بچسبد. پس بهتر است همیشه زمان پخت را بر اساس دستورالعمل روی بسته‌بندی تنظیم کرده و در هنگام آبکش کردن مقداری از آب پاستا را نگه دارید تا سس بهتر جذب شود.
سس‌های استفاده شده در ماکارونی
در ایران، تقریباً تنها سس شناخته‌شده برای ماکارونی، سس گوجه‌فرنگی پرپیاز و گاهی با گوشت چرخ‌کرده است. این سس خوشمزه و پرطرفدار است، اما تکراری بودن آن باعث می‌شود ماکارونی همیشه یک مزه داشته باشد. در بسیاری از خانه‌ها حتی پاستا با هر شکلی، فقط با همین سس گوجه سرو می‌شود.
ایتالیایی‌ها اما دنیای متنوعی از سس‌ها دارند؛ از پستو سبز با ریحان تازه گرفته تا کاربونارا با تخم‌مرغ و پنیر، یا آلفردو با خامه و قارچ. هر نوع ماکارونی با یک سس خاص هماهنگ می‌شود تا طعم و بافت به بهترین شکل به هم برسند. این تنوع هم غذا را جذاب‌تر می‌کند و هم باعث می‌شود هر بار تجربه‌ای متفاوت روی میز بیاید. در ادامه پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به مقاله‌ی «روش‌های مختلف برای سرو پاستا» داشته باشید.
مروری بر چند نکته مهم پخت درست ماکارونی
- همیشه برای هر ۱۰۰ گرم ماکارونی حداقل ۱ لیتر آب استفاده کنید.
- نمک را زمانی اضافه کنید که آب کاملاً جوش آمده باشد.
- ماکارونی را آل‌دنته (کمی سفت‌تر از حالت معمول) بپزید.
- از ریختن روغن در آب جوش خودداری کنید.
- بعد از آبکش کردن، ماکارونی را با سس داغ ترکیب کنید.
- کمی از آب نشاسته‌ای ماکارونی را نگه دارید تا در سس استفاده شود.
- نوع ماکارونی را متناسب با نوع سس انتخاب کنید (مثلاً پنه با آلفردو، اسپاگتی با بولونیز).
- برای سرو بهتر، ماکارونی را بعد از ترکیب با سس یکی دو دقیقه تفت دهید.
سخن آخر
ایتالیایی‌ها ماکارونی را فقط یک غذا نمی‌دانند، بلکه بخشی از فرهنگ و هنر آشپزی خود می‌دانند. به همین دلیل حتی ساده‌ترین جزئیات برایشان اهمیت دارد؛ از میزان نمک در آب گرفته تا انتخاب نوع ماکارونی متناسب با سس. اگر این اصول را رعایت کنید، یعنی پاستا را آل‌دنته بپزید، از شستن با آب سرد یا ریختن روغن در قابلمه پرهیز کنید، کمی از آب نشاسته‌ای ماکارونی را در سس استفاده کنید و در نهایت سس و ماکارونی را با هم بجوشانید، نتیجه هر بار یک بشقاب ماکارونی لذیذ خواهد بود.
سوالات متداول
در این قسمت به چند پرسش پرتکرار درمورد پخت ماکارونی پاسخ می‌دهیم:
برای اینکه ماکارونی به هم نچسبد چه کنیم؟
مقدار آب کافی استفاده کنید، هنگام پخت یکی دو بار هم بزنید و بعد از آبکش، بلافاصله با سس داغ مخلوط کنید.
آیا باید ماکارونی را بعد از آبکش کردن با آب سرد بشوییم؟
خیر. شستن ماکارونی باعث از بین رفتن نشاسته و چسبندگی طبیعی آن می‌شود و سس به خوبی به رشته‌ها نمی‌چسبد.
دلیل چسبیدن ماکارونی به هم چیست؟
کم بودن آب در قابلمه یا هم نزدن ماکارونی در ۲ دقیقه اول پخت مهم‌ترین دلایل چسبیدن ماکارونی هستند.
چرا ماکارونی ایتالیایی‌ها خوشمزه‌تر است؟
زیرا آنها ماکارونی را آل‌دنته می‌پزند، از آبکش سرد پرهیز می‌کنند و ماکارونی را با سس می‌جوشانند تا طعم‌ها یکدست شوند.
